Al 25 jaar gehoortesten en 10 jaar oogtesten door Kind en Gezin: ouders zeer tevreden over dienstverlening
In 2022 kregen 64.199 pasgeboren baby’s een gehoortest via Kind en Gezin. Dat is 94% van alle borelingen in het Vlaams Gewest. 84% van de kinderen geboren in 2019 kreeg er minstens één oogtest voor ze drie jaar waren. Naast de medisch-preventieve gehoor- en oogtesten, volgt Kind en Gezin ook de groei en ontwikkeling van jonge kinderen op. Een gezonde levensstijl vanaf het prille begin helpt kansrijk opgroeien. Eén op de tien 2-jarigen heeft een BMI die te hoog ligt. Het aandeel 2-jarigen met obesitas ligt op 1,5%. Dankzij de nauwgezette registraties van alle verpleegkundigen en artsen van Kind en Gezin zijn de BMI-cijfers ook per provincie een zelfs per gemeente raadpleegbaar. Uit een grootschalig onderzoek bij 8.000 ouders blijkt ook een grote tevredenheid over de dienstverlening van Kind en Gezin. Dat heeft Vlaams minister van Gezin Hilde Crevits bekendgemaakt tijdens een bezoek aan het consultatiebureau van Kind en Gezin in Oostkamp.
Tijdens het bezoek werd samen met Opgroeien en Wiegwijs vzw naar aanleiding van 25 jaar gehoortesten en 10 jaar oogtesten het belang van de screenings en de gratis dienstverlening van Kind en Gezin in de kijker gezet. Ook de cijfers voor 2022 werden bekendgemaakt.
“Al 25 jaar voert Kind en Gezin gehoortesten uit bij baby’s, de oogtesten bestaan 10 jaar. Met deze vroegtijdige preventieve screenings kunnen we elk kind maximale ontwikkelingskansen geven. Kind en Gezin is een begrip en bundelt heel wat expertises ten dienste van gezinnen in al hun diversiteit. Kind en Gezin telt 57 teams verspreid over Vlaanderen en Brussel. Alle teams bestaan uit verpleegkundigen, artsen, sociaal werkers, gezinsondersteuners, psychopedagogen en vrijwilligers. Ouders kunnen er terecht met allerlei vragen en bezorgdheden en voelen zich zo echt ondersteund in de opvoeding van hun kinderen. Elk Kind en Gezin-team doet belangrijk en schitterend werk. Dat blijkt ook uit het grootschalige en onafhankelijk onderzoek bij 8000 ouders. Ouders vinden de gratis vaccinaties, de gehoor- en oogtesten en de opvolging van de ontwikkeling heel belangrijk. Ze zijn daarover ook heel tevreden."
Minister van Welzijn & Gezin Hilde Crevits
Bereik
Alle ouders en aanstaande ouders kunnen terecht bij Kind en Gezin. Het is belangrijk dat iedereen dat weet. Daarom zet minister Crevits ook het ‘kersverse’ kennismakingsfilmpje van Kind en Gezin in de verf. Tijdens die eerste cruciale 1000 dagen kunnen ouders rekenen op uitgebreide, gratis hulp en ondersteuning. Kind en Gezin past zijn werking aan de verwachtingen en noden van gezinnen aan. De medische preventie ligt voor elk kind vast met verschillende contactmomenten en de rest van de dienstverlening organiseert Kind en Gezin op maat. Het nieuwe Kindboekje toont het standaard medisch-preventief aanbod.
.jpg "De 15 momenten in het basistraject worden aangevuld met een traject op maat van een gezin")
In 1998 waren Kind en Gezin en Vlaanderen koploper. We zijn dat 25 jaar later nog altijd. Vlaanderen is in internationaal opzicht quasi uniek met dit uniforme, gratis medisch-preventief aanbod. We worden internationaal benijd omdat we op populatieniveau alle borelingen en jonge kinderen in beeld hebben. Heel weinig landen hebben zo’n globale data wat betreft screeningsprogramma’s. Dit is heel waardevol en iets om terecht fier op te zijn.”
Dr. Deschoemaeker, adviserend arts Opgroeien
Bron: Opgroeien
Gehoorscreening
Kind en Gezin screent sinds 1998 het gehoor van alle pasgeboren baby’s. In 2022 testten de 650 verpleegkundigen van Kind en Gezin over heel Vlaanderen en Brussel het gehoor van 64.199 pasgeboren baby’s. Hiermee bereikte Kind en Gezin 94,2% van alle borelingen in het Vlaams Gewest. 3,9% kreeg extern een gehoortest. Het bereik van de gehoortest van Kind en Gezin ligt het hoogst in West-Vlaanderen (97,8%).
Bron: Opgroeien
Bij een afwijkende test wordt verwezen naar een gespecialiseerd diagnostisch referentiecentrum. 1,1% van de geteste kinderen uit 2022 wonend in Vlaanderen werd doorverwezen. De feedback van de referentiecentra toont dat 121 kinderen geboren in 2021 gehoorverlies hadden, 80 aan beide oren, 41 aan één oor. De incidentie gehoorverlies bedraagt 1,87 per 1000 geteste kinderen.
1-2-3 regel
Onderzoek toont aan dat een vroegtijdige opsporing van gehoorstoornissen de negatieve gevolgen voor de taal- en spraakontwikkeling aanzienlijk beperkt. Een vroegtijdige gehoorscreening is cruciaal omdat de hersengebieden die zorgen voor de herkenning van klanken en geluiden bij een jonge baby, geprikkeld moeten worden voor de leeftijd van zes maanden. Daarom past Opgroeien de 1-2-3 regel toe: screening voor 1 maand, diagnose afgerond rond de leeftijd van 2 maanden en waar het nodig is, hoortoestel starten vanaf 3 maanden. Zo krijgt elk kind alle kansen op een goede taal- en spraakontwikkeling.
Oogscreening
Sinds 2013 screent Kind en Gezin ook systematisch het zicht van baby’s en peuters. De oogtest is een veilige, pijnloze en kindvriendelijke test. De oogtesten gebeuren tijdens de consulten op de leeftijd van 12 en 30 maanden. Daarmee worden de meeste factoren die aanleiding geven tot de ontwikkeling van een lui oog en enkele ernstige oogafwijkingen opgespoord. Wanneer het resultaat afwijkend is, verwijst de verpleegkundige van Kind en Gezin ouders door naar een oogarts voor verder onderzoek.
Het vroegtijdig vaststellen en verder begeleiden van oogproblemen zoals een ‘lui oog’ is noodzakelijk om elk kind maximale ontwikkelingskansen te bieden.
In 2022 kreeg 84,1% van de kinderen geboren in 2019 minstens één oogtest via Kind en Gezin voor ze 3 jaar werden. 5,1% werd doorverwezen naar de oogarts na de eerste oogtest, 3,7% werd doorverwezen na de tweede oogtest.
Dit aandeel van 84,1% ligt iets lager dan in de voorgaande geboortejaren. 86,8% van de kinderen geboren in 2018 kreeg minstens één oogtest. Dat komt doordat Kind en Gezin in volle coronacrisis tijdelijk geen gehoortesten uitvoerde ten voordele van de grote focus op het vaccineren van de kinderen. Daardoor hebben in deze periode kinderen ofwel geen eerste ofwel geen tweede gehoortest gehad.
Bron: Opgroeien
Nieuw type oogscreener
Dit voorjaar schakelden alle Kind en Gezin-teams over op een nieuw type oogscreener, Plusoptix. Deze oogscreener meet meer en toont ook meteen de meetwaarden in dioptrie. Dit is erg relevant voor oogartsen. De voorbije maanden werden bijna 300 toestellen verdeeld over de 291 conultatiebureaus van Kind en Gezin in heel Vlaanderen en Brussel. Met een kostprijs van 5.000 euro per toestel, een investering van 1,5 miljoen euro.
Bijziendheid en belang van buiten spelen
Wetenschappelijk onderzoek toont dat steeds meer kinderen, op steeds jongere leeftijd, bijziend zijn. Samen met de Belgian Myopia Groep sensibiliseert en informeert Opgroeien daarom ouders. Dit gebeurt rechtstreeks via de vele contacten van ouders met hun Kind en Gezin-team, via de gratis brochures en magazines, via duidelijk online informatie en aandacht via sociale media.
Ook tijdens het bezoek in Oostkamp benadrukken Minister Crevits en Opgroeien het belang van preventie. Het is de taak van Kind en Gezin om preventie concreet te maken voor ouders. Door ouders te stimuleren buiten te spelen met de kinderen. Kinderen kijken zo meer in de verte, wat goed is voor de oogspieren, de schermtijd wordt ingeperkt, kinderen bewegen meer en vrijer en het geeft een boost aan de motorische ontwikkeling.
"De WHO raadt schermtijd af voor jonge kinderen tot twee jaar. Bij Kind en Gezin weten we dat schermtijd erbij hoort. Daarom leggen we ouders goed uit waarom schermtijd voor de jongste kinderen best beperkt blijft én afgewisseld met veel buiten spelen.”
Dr. Deschoemaeker, adviserend arts Opgroeien
BMI van 2-jarigen
Opgroeien volgt ook de groei en ontwikkeling van kinderen op en registreert lengte en gewicht. Het laat ook toe om de BMI te berekenen. 1 kind op 10 heeft op de leeftijd van 2 jaar een BMI die te hoog ligt. 1,5% heeft obesitas. Het aandeel 2-jarigen met overgewicht steeg in coronajaar 2020 van 9,6% naar 11,4% en daalde in 2021 terug naar 9,7%. In 2022 heeft 9,9% van de 2-jarigen overgewicht.
Er zijn iets meer meisjes met overgewicht dan jongens: 10,1% tegenover 9,7%. Kinderen geboren in kansarmoede kennen een hoger aandeel kinderen met overgewicht: 14,3% versus 9% bij kinderen die niet in kansarmoede geboren werden. In de provincie Antwerpen ligt het aandeel kinderen met overgewicht het hoogst (11,4%), in West-Vlaanderen het laagst (8,5%). Dankzij de nauwgezette registraties van alle artsen, verpleegkundigen en vrijwilligers van Kind en Gezin, zijn de BMI-cijfers ook per provincie en zelfs per gemeente voor iedereen raadpleegbaar via Opgroeien.
“De eerste 1000 dagen zijn cruciaal voor de rest van een mensenleven. Een gezonde levensstijl als volwassene begint bij het prille begin. Onderzoek toont aan dat wie vanaf de geboorte veel beweegt, dat ook blijft doen. Veel beweging en bewegingskansen vanaf de geboorte zijn dus cruciaal. Als kind veel buiten wandelen, spelen, ontdekken dus ook. Het is goed voor de ogen, goed voor de motorische ontwikkeling van een kind, goed voor het mentaal welbevinden, kortom goed voor alles.”
Dr. Deschoemaeker, adviserend arts Opgroeien
Tevredenheidsonderzoek: ouders tevreden over Kind en Gezin
Uit een grootschalig onderzoek van najaar 2022 door een onafhankelijk onderzoeksbureau blijkt dat ouders de medische screenings van Kind en Gezin heel erg waarderen. Meer dan 8.000 ouders met jonge kinderen gaven uitgebreid hun mening over de dienstverlening van Kind en Gezin. Zij geven aan de gratis medisch-preventieve screenings en de vaccinaties door Kind en Gezin heel belangrijk te vinden. Ze zijn ook zeer tevreden over de screenings.
"Dankzij de gratis, vroege en brede screening van Kind en Gezin zal onze zoon alle kansen krijgen. We hoeven niet achter de feiten aan te hollen. Dat maakt ons als ouder geweldig dankbaar! Laat onze dankbaarheid een opsteker zijn voor elke verpleegkundige die een zuchtende ouder ziet bij een test, of een ouder ziet die lichtjes geïrriteerd is omdat het om een 'valse' doorverwijzing ging. Screening en preventie werkt!"
Tiffany, mama
"De resultaten van dit grootschalige onderzoek geven me als verpleegkundige van Kind en Gezin echt energie. Het is duidelijk dat ouders Kind en Gezin heel erg waarderen in die zo cruciale eerste 1000 dagen van hun kind. We werken echt op maat van elk gezin. Het is nu aan ons om nog meer in de verf te zetten dat ouders ook gratis bij ons terechtkunnen voor kleine en grote vragen en bezorgdheden rond ouderschap, opvoeding, zindelijkheid en slapen."
Sara, een van de 650 verpleegkundigen van Kind en Gezin
Meer info?
Alle cijfers: Cijfers en onderzoek | Opgroeien
Tevredenheidsonderzoek dienstverlening Opgroeien | Opgroeien
Carmen De Rudder
Nele Wouters