Bijna 10.000 kinderen uit Oekraïne krijgen ondersteuning via het Groeipakket
Ruim twee jaar na de start van het conflict tussen Rusland en Oekraïne keerde de Vlaamse overheid 62,5 miljoen euro uit aan Oekraïense kinderen die tijdelijk in ons land verblijven via het Groeipakket. Dat becijferde het agentschap Opgroeien. In de eerste maanden na aankomst ontving ruim 90% van de Oekraïense kinderen een sociale toeslag. In april 2024 zakte dat aandeel naar 61%.
Eind februari 2022 startte de inval van Rusland in Oekraïne en kwam een grote vluchtelingenstroom op gang binnen Europa. Ook in Vlaanderen kwamen ongeveer 40.000 Oekraïners terecht die de oorlog wilden ontvluchtten, onder hen ook heel wat gezinnen met kinderen. Europa toonde zich meteen solidair met Oekraïne en vluchtelingen kregen het uitzonderlijke statuut ‘tijdelijke bescherming’, waardoor ze zich sneller konden settelen binnen de Europese lidstaten. In verschillende steden in ons land werden nooddorpen gebouwd en gezinnen vingen tijdelijk vluchtelingen op. Oekraïense gezinnen met kinderen die in Vlaanderen terechtkwamen, kregen ook automatisch recht op het Groeipakket.
Bron: Opgroeien
Sociale toeslag
Door de snelle toekenning van het verblijfsrecht kon een versnelling hoger worden geschakeld om het Groeipakket uit te keren aan gezinnen die daar recht op hadden. De eerste maanden na de start van het conflict steeg het aantal Oekraïense kinderen en jongeren met financiële ondersteuning via het Groeipakket daardoor bliksemsnel. In augustus 2022 werd de kaap van de 9.000 kinderen overschreden, nadien viel de toestroom van kinderen op de vlucht weer stil. In vergelijking met het totaal aantal kinderen die het Groeipakket bereikt, gaat het over een eerder beperkt aandeel van 0,62%.
Bron: Opgroeien
De afgelopen twee jaar werd in totaal 62,5 miljoen euro uitgekeerd aan Oekraïense kinderen via het Groeipakket op een totaalbedrag van 9,6 miljard euro over dezelfde periode. Omdat heel wat gezinnen hun leven in Vlaanderen opnieuw moesten opbouwen en niet onmiddellijk over een riant inkomen beschikten, had het overgrote deel van de Oekraïense kinderen ook recht op een sociale toeslag. Zo rekende Opgroeien uit dat in juni 2022 ruim 90% van de Oekraïense kinderen een sociale toeslag ontving omdat hun ouders onder de laagste inkomensgrenzen vielen. Dat cijfer daalde nadien wel stelselmatig. Eind april 2024 hadden nog 61% van de Oekraïense kinderen recht op zo’n sociale toeslag.
Over de volledige periode lag het aandeel inkomensgerelateerde toeslagen zoals de sociale toeslag en de schooltoeslag op 27,5%, terwijl dat voor de globale groep kinderen 12,1% bedraagt. Bij specifieke toeslagen zoals de zorgtoeslag lag het aandeel bij Oekraïense kinderen proportioneel gezien dan weer veel lager.
Nooddorpen
Opvallend: meer dan één op vijf Oekraïense kinderen die in Vlaanderen verblijven en recht hebben op financiële ondersteuning via het Groeipakket, woont in Antwerpen. Dat hoeft niet te verbazen: op Linkeroever herrees al midden 2022 het grootste nooddorp voor Oekraïense vluchtelingen. Ook Oekraïense gezinnen met kinderen vonden dus snel de weg richting Antwerpen en bouwden er hun leven de afgelopen twee jaar verder uit. In Gent en Mechelen zien we hetzelfde verhaal: ook in die steden werd een nooddorp opgericht en wonen opmerkelijk meer Oekraïense kinderen, al is de impact minder uitgesproken dan in Antwerpen. Een optelsom leert dat Oekraïense gezinnen zich sneller vestigden in centrumsteden. In de totale populatie van kinderen met een Groeipakket is slechts 26% gedomicilieerd in een Vlaamse centrumstad, voor Oekraïense kinderen klokken we af op 44%.
Bron: Opgroeien
Administrateur-generaal Bruno Vanobbergen: “De impact van een gewapend conflict op kinderen en jongeren kan je niet onderschatten. Gezinnen hebben soms hun hele hebben en houden moeten achterlaten om te vluchten voor geweld. In Vlaanderen hadden Oekraïense gezinnen met kinderen meteen recht op het Groeipakket. Via de sterk datagedreven manier waarop het Groeipakket opereert, hebben we een perfect zicht op hoeveel kinderen en jongeren er in Vlaanderen verblijven en op welke manier we hen financieel steunen. Op die manier willen we ook kinderen hier in Vlaanderen kansen geven wanneer er oorlog woedt in hun thuisland en ze niet zomaar kunnen terugkeren. Het Groeipakket heeft daarmee bewezen dat het een erg flexibel en krachtig instrument is dat in staat is om in acute crisissituaties vrij snel ondersteuning te bieden aan kinderen in nood.”
Niels Heselmans