Geboortecijfer op het laagste peil in 20 jaar
Elk kind heeft het recht om kansrijk op te groeien. Een duidelijk beeld over de populatie kinderen en hun gezinssamenstelling is daarbij essentieel. Opgroeien vernieuwt jaarlijks een aantal rapporten met demografische gegevens en deelt deze informatie via heldere, digitale dashboards. Het gaat zowel om eigen gegevens, als om gegevens die opgevraagd worden bij andere instanties.
Evolutie geboortecijfer Vlaams Gewest en provincies
In 2023 registreerde Kind en Gezin 63.030 geboorten bij moeders met een woonplaats in het Vlaamse Gewest. Dat zijn er 656 minder dan in 2022 (-1%). Het geboortecijfer daalde in elke Vlaamse provincie, behalve in Antwerpen waar het beperkt toenam (+0,5%). In Limburg was de daling (-2,2%) groter dan in Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant (beide -1,8%) en West-Vlaanderen (-1,1%).
Sinds 2011 kent het geboortecijfer vooral een dalende trend, met de toename in 2021 (+4,6%) als grote uitzondering. Door de daling in 2023 ligt het geboortecijfer nu op het laagste peil in 20 jaar.
Wijzigingen in de omvang en de samenstelling van de populatie vrouwen van 20 tot 40 jaar kunnen de daling van het geboortecijfer in 2023 niet (volledig) verklaren. Uit nadere analyses blijkt dat de daling vooral te maken heeft met het feit dat zowel Belgische als niet-Belgische vrouwen minder kinderen kregen tegenover 2022, vooral dan de vrouwen tussen 25 en 35 jaar. Ook de indicator die aangeeft in welke mate vrouwen in een jaar kinderen kregen -het zogenoemde Totale Vruchtbaarheidscijfer- lag in 2023 lager dan de voorbije 20 jaar (1,52).
Kenmerken van de borelingen en hun moeder
Er werden in 2023 – net zoals in de vorige jaren – meer jongens (50,9%) dan meisjes (49,1%) geboren in het Vlaamse Gewest.
45% van de kinderen was het eerste kind van de moeder. Ongeveer 35% was het tweede kind.
70,4% van de kinderen had bij geboorte een moeder die tussen 25 en 35 jaar was. 16,4% had een moeder tussen 35 en 40 jaar. Het aandeel borelingen met een moeder jonger dan 20 jaar (0,9%) en het aandeel met een moeder ouder dan 40 jaar (3,6%) blijft beperkt en stabiel.
In 2023 had 23,3% van de borelingen een moeder met een niet-Belgische nationaliteit.
Kinderen die geboren worden voor 37 weken zwangerschap, zijn prematuur. 7,4% van de levend geboren kinderen werd prematuur geboren, waarvan 5,7% matig prematuur (34-36 weken).
Kinderen van 0 tot 25 jaar en hun gezinssamenstelling
In 2023 waren er 1.832.692 kinderen en jongeren in Vlaanderen, waarvan meer dan 1,3 miljoen minderjarigen.
Op basis van officiële domiciliegegevens leiden we af dat de meeste minderjarigen in een tweeoudergezin (82,1%) leven. 15,1% woont in een eenoudergezin, waarvan 12,6% bij een alleenstaande moeder. Die cijfers liggen heel wat lager bij de jongste kinderen en hoger bij de oudere kinderen: 6,7% van de kinderen jonger dan drie jaar woont in 2023 bij een alleenstaande moeder, 0,9% bij een alleenstaande vader. Bij de 12- tot 17-jarigen gaat het respectievelijk om 16,3% en 3,6%.
Aantal gezinnen met kinderen
In 2023 waren er in het Vlaamse Gewest meer dan 1 miljoen gezinnen met (inwonende) kinderen. Wanneer we de gezinnen opdelen naar leeftijd van het jongste kind, stellen we vast dat er in 713.567 gezinnen (67,2%) minstens 1 minderjarig kind aanwezig was en dat 47,7% van de gezinnen minstens 1 kind jonger dan 12 jaar telt.
De diversiteit van die gezinnen uit zich sterk in het aantal kinderen in het gezin. 45,3% van de gezinnen waar alle kinderen minderjarig zijn, heeft 2 kinderen. 17,2% van die gezinnen heeft minstens 3 (minderjarige) kinderen.
Kijken we naar de omvang van het gezin door alle – ook meerderjarige – kinderen mee te tellen, dan bedraagt het aandeel ‘grote’ gezinnen met minstens 3 kinderen 23,1% in 2023.
Meer info
Demografie en gezinssamenstelling | Opgroeien
Nele Wouters