Jeugdhulp bereikt 56.671 kinderen en jongeren in Vlaanderen
56.671 kinderen en jongeren in Vlaanderen stelden in 2021 een hulpvraag of hadden een lopend hulpverleningstraject binnen de jeugdhulp. Omwille van een moeilijke thuissituatie of wanneer de jeugdrechter een maatregel oplegt na een jeugddelict. Dat blijkt uit cijfers van het agentschap Opgroeien. Ook de groep kinderen met een beperking die terecht kunnen bij een voorziening voor personen met een handicap en jongeren die aankloppen bij Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg omwille van mentale problemen zitten in stijgende lijn.
Het jaarverslag jeugdhulp bundelt de cijfers van alle vormen van hulp en ondersteuning waarop kinderen, jongeren en gezinnen kunnen terugvallen. “De nood aan jeugdhulp blijft ontzettend hoog”, zegt Niels Heselmans, woordvoerder van het agentschap Opgroeien. “Zowel bij jeugdhulporganisaties, pleegzorg, de Vertrouwenscentra Kindermishandeling, crisismeldpunten, de ondersteuningscentra jeugdzorg als bij de sociale diensten van de jeugdrechtbank merken we een stijging in het aantal kinderen en jongeren dat ondersteuning nodig heeft, omwille van een moeilijke thuissituatie of na een jeugddelict. Hulp kan variëren van thuisbegeleiding tot een langdurig verblijf in een leefgroep of in een pleeggezin. In totaal gaat het over 56.671 kinderen en jongeren, goed voor 3% van de totale populatie jongens en meisjes tussen 0 en 25 jaar.”
Vervangend Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Benjamin Dalle: “We helpen steeds meer jongeren omwille van een moeilijke thuis of mentale problemen, dankzij de vele gepassioneerde hulpverleners die Vlaanderen rijk is en die het verschil willen betekenen voor kinderen en jongeren. Toch moeten we alert blijven: de stijgende vraag naar ondersteuning is een niet te onderschatten signaal. Daarom zetten we ook prioritair in op preventie, onder meer door de ondersteuning van gezinnen en door een versterking van het vrijetijdsaanbod. Laagdrempelige en snelle hulp voor gezinnen moet het doel zijn om escalerende thuissituatie te vermijden of tijdig in te grijpen wanneer jongeren worstelen met zichzelf of de wereld. Daar zien we niet alleen een taak voor de hulpverlening, maar ook één voor de brede samenleving.”
Begeleiding
De cijfers tonen aan dat elk jaar meer kinderen en jongeren geholpen worden. “Zo zie je dat het aantal kinderen en jongeren dat in een pleeggezin terecht kan, jaar na jaar toeneemt”, aldus Heselmans. “In 2021 lag dat aantal op 9.914, 5,2% meer dan in 2020. Steeds vaker wordt ingezet op ondersteunende pleegzorg, waarbij kinderen thuis kunnen blijven opgroeien in combinatie met de zorg van een pleeggezin. Bij jeugdhulpvoorzieningen zien we dat het accent zachtjesaan verder verschuiven richting begeleiding van kinderen en jongeren: van 17.311 in 2020 naar 17.353 in 2021. Die toename van begeleidingen is ook merkbaar bij de Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK) en Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW). Toch blijft de stijgende vraag voor jeugdhulp voelbaar, want niet voor elk kind kan onmiddellijk gespecialiseerde hulp opgestart worden.”
Het jaarverslag jeugdhulp geeft ook cijfers van andere domeinen mee die opgroeiende kinderen en jongeren ondersteunen. “Zo merken we een toename van het aantal begeleidingen bij de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg” zegt Heselmans. “Van 16.535 in 2020 naar 17.995 in 2021 (+8,8%). Opvallend is dat vooral meer meisjes worstelen met hun mentaal welzijn. Het aantal kinderen en jongeren die omwille van een beperking begeleid worden door een voorziening voor personen met een handicap steeg licht: van 13.152 in 2020 naar 13.710 in 2021 (+4,2%).”
Leefgroepen
Soms is begeleiding onvoldoende en kunnen kinderen niet meer thuis blijven wonen. “Wanneer de zorg voor de ouders of een pleeggezin te zwaar valt of wanneer er geen geschikt pleeggezin gevonden wordt, kunnen kinderen voor korte of lange tijd opgevangen worden in een voorziening”, aldus Heselmans. “Dat kan voltijds, maar ook in combinatie met opvang thuis. Bovendien zet een voorziening waar mogelijk in op de krachten van ouders om een volledige of gedeeltelijke terugkeer naar huis te stimuleren. In totaal wonen 7.473 kinderen in een leefgroep van een jeugdhulpvoorziening, waar ze samenleven met hun begeleiders. Dat aantal is licht afgenomen tegenover 2020 (-2,3%), onder meer door de impact van de coronacrisis op de werking van de leefgroepen. Bij voorzieningen voor personen met een handicap tellen we 5.539 kinderen met een beperking die samenwonen in een leefgroep.”
Niels Heselmans