Meer kinderen en jongeren begeleid in verontrustende thuissituatie
Het aantal kinderen dat omwille van verontrusting begeleid wordt in Vlaanderen, is afgelopen jaar gestegen. Bij de ondersteuningscentra jeugdzorg is de toename het grootst: van 12.184 kinderen naar 13.471 in 2021 (+10,5%). Dat meldt het agentschap Opgroeien.
Wanneer hulpverleners zich ernstige zorgen maken om een gezin, kan het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling, het ondersteuningscentrum jeugdzorg of de sociale dienst van de jeugdrechtbank worden ingeschakeld. “Die drie diensten kunnen ondersteuning bieden en zoeken naar oplossingen wanneer de opvoeding erg moeilijk loopt”, zegt Niels Heselmans, woordvoerder van Opgroeien. “In sommige gevallen wordt het netwerk van gezinnen aangesproken om samen de zorg over hun kinderen te dragen. Maar als er te veel vraagtekens blijven, kan de jeugdrechter meer ingrijpende maatregelen nemen. Dat kan onder meer wanneer er sprake is van verwaarlozing, emotionele mishandeling, intrafamiliaal geweld, misbruik of wegloopgedrag.”
Vertraagd corona-effect
Eind 2020 was er een eerdere beperkte toename in het aantal verontrustende situaties, maar toen al waarschuwde Opgroeien voor de naweeën van de coronacrisis. “Als we de cijfers van 2021 analyseren, merken we toch een forse stijging van het aantal kinderen en jongeren waar het thuis dreigde mis te lopen”, weet Heselmans. “Bij het ondersteuningscentrum jeugdzorg konden 13.471 kinderen terecht, 10,5% meer dan in 2020. De sociale dienst van de jeugdrechtbank telde 17.031 kinderen en jongeren met een lopende maatregel verontrusting, tegenover 15.851 in 2020 (+7,4%). Bij de Vertrouwenscentra Kindermishandeling, waar naast professionals ook parket, kinderen en jongeren zelf of andere mensen uit hun omgeving kunnen aankloppen, steeg het aantal begeleidingen naar 16.100 (+5,5%). De cijfers geven aan dat gezinnen in kwetsbare situaties een stevige confrontatie met de realiteit zijn aangegaan eens de eerste coronagolven ons land uit waren. Tijdens de eerste lockdown bleven kinderen en jongeren nog onder de radar, vorig jaar draaide de hulpverlening wel opnieuw op volle sterkte en liep de druk op gezinnen in veel situaties te hoog op.”
Voor Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits is de stijging niet onverwacht en is opvolging uiterst belangrijk. Er werden al verschillende maatregelen genomen met het actieplan mentaal welzijn Zorgen voor morgen en recent nog de investeringen in de online hulpverlening voor jongeren: “We kregen al enkele signalen dat er zich meer verontrustende situaties voordeden bij kinderen en jongeren. De impact van corona mogen we niet onderschatten. Tegelijkertijd zien we ook verhoogde aandacht hiervoor, wat positief is. We hebben al verschillende initiatieven opgezet om hieraan tegemoet te komen. Met het actieplan mentaal welzijn ‘Zorgen voor morgen’ is eind vorig jaar beslist voor onder meer een uitbreiding van het aantal consulenten en de versterking van de vertrouwenscentra. We maken ook meer werk van preventieve hulpverlening, met recent nog de versterking van de Centra Geestelijke Gezondheid voor online hulpverlening voor jongeren.”
Laagdrempelig
Laagdrempelige hulp en preventieve ondersteuning blijven duidelijk nodig. “We moeten gezinnen in moeilijkheden snel de hand reiken”, stelt Heselmans. “Je merkt dat de nood aan meer ingrijpende hulp stijgt, terwijl dat betekent dat gezinnen vaak al aan het einde van hun latijn zitten, situaties complexer zijn en kinderen ernstige kwetsuren hebben opgelopen. We moeten alert blijven voor kinderen en jongeren die het moeilijk hebben en mogelijkheden om in de vertrouwde omgeving van een gezin aan slag te gaan, moeten uitgediept worden.”
Niels Heselmans
Arne De Brabandere