Nieuwe cijfers over vaccinaties, gehoor- en oogscreening bij jonge kinderen

Vandaag deelt Opgroeien nieuwe cijfers over de vaccinaties, gehoorscreening en oogscreening via de registraties door de lokale Kind en Gezin teams. Online dashboards en grafieken tonen aan dat de lokale verankering van de medisch-preventieve dienstverlening van Kind en Gezin standhield tijdens de coronacrisis.

15 juli 2021

“Corona had een enorme impact op de dienstverlening van Kind en Gezin.
Toch hebben we ons heel snel gereorganiseerd in maart vorig jaar. Ondanks de lockdown engageerden we ons om jonge kinderen te vaccineren en de pasgeborenen op te volgen met onder meer gehoortesten. Die consultaties liepen vlot, ook dankzij de duizenden telefoontjes en teleconsulten door onze verpleegkundigen en alle andere lokale teamleden van Kind en Gezin. Tijdens al die telefonische en videoconsulten kwamen ook de andere vragen en bezorgdheden van ouders voldoende aan bod. Ouders met vragen over de vaccinatie konden die vooraf stellen. Er werd naar hen geluisterd, soms hun isolement doorbroken.

Onze cijfers van 2020 tonen dat onze inspanning geloond heeft. We bleven in contact met de gezinnen met jonge kinderen. De lokale aanwezigheid van de Kind en Gezin-teams en hun flexibiliteit heeft ervoor gezorgd dat Vlaanderen op kop blijft met de medisch-preventieve zorg aan jonge kinderen.”
Katrien Verhegge, administrateur-generaal Opgroeien

Vaccinatiebereik bij baby’s en peuters

De nieuwe vaccinatiecijfers zijn online beschikbaar tot op gemeentelijk niveau en per vaccin. Het dashboard toont per vaccin(dosis) het percentage kinderen waarvoor een vaccin geregistreerd werd. Naast Kind en Gezin registreren ook andere vaccinatoren in Vaccinnet, het bestel- en distributiesysteem voor vaccins.*

Kind en Gezin vaccineerde minstens 81,8% van de in 2020 geboren kinderen in hun eerste levensjaar en is daarmee voor alle gratis vaccindosissen voor baby’s en peuters de belangrijkste vaccinator.

Het vaccinatiebereik blijft in Vlaanderen erg hoog voor de gratis vaccindosissen in het eerste én tweede levensjaar.

Minstens** 93,2% van de borelingen van 2020 kreeg de eerste dosis van het hexavalent vaccin. Dit vaccin beschermt tegen polio, difterie, tetanus, pertussis, hepatitis B, Haemophilus influenzae b in de eerste levensmaanden.
Het aandeel voor de derde dosis van het hexavalent vaccin ligt iets lager, maar nog steeds rond de 90%.
Minstens 92,7% van de kinderen geboren in 2019 krijgt in het tweede levensjaar het vaccin tegen mazelen, bof en rubella.
Minstens 92,3% van de kinderen geboren in 2019 is in het tweede levensjaar gevaccineerd tegen polio.

"De voorbije maanden kreeg het coronavaccin alle aandacht. Toch zijn er heel wat andere belangrijke vaccinaties die ons beschermen en die al nodig zijn op jonge leeftijd. Dankzij onze sterke vaccinatietraditie en de flexibiliteit van de medewerkers van Kind en Gezin en heel Opgroeien, konden deze inentingen en andere onderzoeken blijven plaatsvinden. Ik ben dan ook tevreden dat de vele ouders ingegaan zijn op deze krachtige dienstverlening. Op deze manier kunnen we vaccinatietraditie en vaccinatiegraad in Vlaanderen hoog houden."
Wouter Beke, Vlaams minister van Welzijn, Gezin, Volksgezondheid en Armoedebestrijding

*Opgroeien vernieuwt elk jaar de cijfers voor de meest recente jaren omdat er altijd kinderen zijn die pas na het trekken van de data gevaccineerd worden, of waarvan de gegevens pas later via Vaccinnet worden ingevuld. Daarnaast zijn er ook vaak rechtzettingen. Hierdoor is er vaak een iets groter verschil tussen de meest recente cijfers en die van het vorig geboortejaar.
** Opgroeien spreekt van ‘minstens’ omdat niet alle vaccinatoren (correct) registreren via Vaccinnet.

Gehoorscreening

De gehoortest is een uiterst betrouwbare test om aangeboren gehoorafwijkingen al kort na de geboorte op te sporen. Het is wetenschappelijk aangetoond dat een begeleiding of behandeling die kan starten vóór de leeftijd van 6 maanden een gunstige invloed heeft.

In 2020 kreeg 98% van de in Vlaanderen geboren kinderen een gehoortest. Het aandeel kinderen dat een gehoortest kreeg blijft -ondanks de coronacrisis- dus gelijk én op een hoog niveau.

Kind en Gezin voerde 62.339 gehoortesten uit. Dat is 94,2% van alle in Vlaanderen geboren kinderen. 3,8% werd getest in een ziekenhuis. 78,5% van de borelingen wordt binnen de 28 dagen getest.

Bij 545 kinderen in 2020 geboren (0,8%) was een verwijzing naar een referentiecentrum Gehoor nodig. 1,74 op 1000 geteste kinderen heeft een door een referentiecentrum bevestigd ernstig gehoorverlies.

Vlaams, Brussels en provinciaal niveau | Opgroeien

Oogscreening

In 2020 voerde Kind en Gezin bijna 100.000 oogtesten uit. De testen worden afgenomen op het consult van 12 of 15 maanden en op het consult van 2,5 jaar. Via de oogscreening worden risicofactoren opgespoord die aanleiding kunnen geven tot een lui oog (amblyopie) en enkele ernstige oogafwijkingen. Het aantal uitgevoerde testen ligt door de coronacrisis lager dan voorgaande jaren.

De oogtest via een app op een smartphone

Kind en Gezin bereikte met de oogscreening meer dan 86% van de borelingen van 2017 (via het consult op 2,5 jaar). Kind en Gezin verwees 6% van deze kinderen door voor verder oogonderzoek.

Bekijk de lokale dashboards met cijfers over vaccinatie, oogscreening en gehoorscreening.

Impact corona op de fysieke dienstverlening van Kind en Gezin

Corona heeft een impact gehad op de dienstverlening. Het aandeel kinderen dat een huisbezoek kreeg in de eerste 3 levensmaanden daalde van 94,4% in 2019 naar 64,5% in 2020.

Hoewel de basisdienstverlening grotendeels bleef doorgaan en er geen stijging is in het aandeel kinderen zonder consult, hebben niet alle kinderen het beoogde aantal fysieke consulten gekregen. Van de borelingen uit 2019 kreeg 62,5% 6 of meer consulten in het eerste levensjaar, bij de borelingen uit 2020 gaat het om 38%.

Deze daling weerspiegelt ook de keuze die Kind en Gezin tijdelijk heeft moeten maken om prioriteit te geven aan contacten met gehoorscreening en vaccinatie en om andere contacten te vervangen door vormen van niet-fysieke dienstverlening. Ter vervanging van de fysieke contacten is er heel flexibel ingezet op nieuwe vormen van dienstverlening via teleconsulten, telefonie en chat. Zo zijn er meer dan 85.000 teleconsulten uitgevoerd in 2020.

"Door de focus op vaccinaties en de gehoortest, ben ik - net als alle andere verpleegkundigen van Kind en Gezin - super veel beginnen bellen voor consulten en ondersteuning. Teleconsulten, beeldbellen, you name it! Ik hing uren aan de lijn met ouders. Zoals met een mama van 3 kinderen, een baby’tje, een peuter en een kindje in de lagere school. Ze werkt, verzorgt en was thuis-juf. Ik vind het niet meer dan normaal dat ik ook even de tijd neem om te luisteren hoe het gaat, en te zeggen dat ik respect voor haar heb en voel dat de kinderen de tijd van hun leven hebben."
Dominique, verpleegkundige Kind en Gezin Heusden-Zolder

“Het beeldbellen met ouders? Ik heb de indruk dat ouders zich soms veiliger voelen om zo over gevoelige onderwerpen te spreken. Ze sturen ook filmpjes door om een situatie of gedrag van hun kind te duiden, zoals een filmpje van een driftbui of huilbui ’s nachts. Zo kan je heel concreet ondersteunen en feedback geven, want je hoort en ziet dan heel goed de interactie tussen de ouders en het kind.”
Anja, verpleegkundige Kind en Gezin Haspengouw